Tuesday, August 28, 2012

Τα Γεμιστά

Όταν ήμουν μικρή, η μητέρα μου κάθε μέρα ρώταγε εμένα και τον αδερφό μου τί θα θέλαμε να φάμε την επομένη. Ρωτούσε με τόσο καημό, ελπίζοντας σε μια απάντηση, οποιαδήποτε απάντηση, που θα την έβγαζε, έστω προσωρινά, από το αδιέξοδο που λέγεται "τί να μαγειρέψω πάλι σήμερα".




Πάντα απορούσα με την αγωνία της να μας εκμαιεύσει τί θέλουμε να φάμε και δεν μπορούσα ν' αντιληφθώ τη δυσκολία του να ταΐζεις καθημερινά δυο παιδιά, ένα εκ των οποίων μάλιστα πολύ ιδιότροπο. (Εντάξει, για μένα λέω. Το καταλάβατε.) Πώς μπορείς να βρεις ένα φαγητό που να το φάνε με όρεξη, χωρίς γκρίνια και που ευχαρίστως θα το τιμήσουν και την επόμενη μέρα.


Τότε δεν το καταλάβαινα, τώρα όμως, ακόμα κι αν έχω να μαγειρέψω μονάχα για τον εαυτό μου και τον σύντροφό μου σε καθημερινή βάση, το κατανοώ απόλυτα. Δεν είναι εύκολη υπόθεση.




Για μένα τότε, η επιλογή ήταν προφανής. Όταν η μητέρα μου με ρωτούσε τί ήθελα να φάω, η απάντησή μου εννέα στις δέκα φορές ήταν, γεμιστά· το παντοτινά αγαπημένο μου φαγητό. Όσοι με ξέρουν, το γνωρίζουν.




Γεμιστά, αυτό το εκπληκτικό παραδοσιακό ελληνικό πιάτο με ντομάτες και πιπεριές ψημένες στο φούρνο. Η γέμισή τους μπορεί να είναι χορτοφαγική και νηστίσιμη, με ρύζι και μπόλικα μυρωδικά, ή με κιμά, κυρίως μοσχαρίσιο. Υπάρχουν αμέτρητες εκδοχές των γεμιστών και σίγουρα κάθε μάγειρας ή μαγείρισσα έχει και τη δική του συνταγή.




Η μαμά μου είναι ο master των γεμιστών. Τα φτιάχνει σε χρόνο μηδέν, αν και είναι αρκετά χρονοβόρο φαγητό στην προετοιμασία του, και η δική της εκδοχή είναι αυτή που πάντα προτιμώ να τρώω αλλά και να φτιάχνω. Η μη χορτοφαγική. Για μένα, τα γεμιστά χρειάζοναι κιμά, αυτά είναι τα καλύτερα. Με πατάτες και μια πλούσια σάλτσα ντομάτας, είναι επικίνδυνα νόστιμα και δεν μπορείς να φας μόνο ένα. Πάντα το προσπαθώ και πάντα αποτυγχάνω.


Τα γεμιστά ανήκουν στην κατηγορία των "Λαδερών", όλων δηλαδή αυτών των νοστιμότατων ελληνικών πιάτων με βάση το ελαιόλαδο και χωρίς την προσθήκη άλλων λιπαρών ουσιών και είναι η πεμπτουσία του καλοκαιριού. Όταν οι ντομάτες και οι πιπεριές είναι στην εποχή τους, χαρίζουν τη μοναδική τους γλύκα στα γεμιστά. Ωστόσο, εγώ δεν μπορώ παρά να τα φτιάχνω όλο το χρόνο. Παραείναι γευστικά για ν' απολαμβάνονται μόνο το καλοκαίρι.


Πρόκειται για ένα απόλυτα ισορροπημένο γεύμα, γεμάτο φρέσκα και ζωηρά χρώματα και γεύσεις. Οι ντομάτες και οι πιπεριές που περιβάλλονται από την μελωμένη κόκκινη σάλτσα, λιώνουν στο στόμα και μόλις ανοίγεις μια στη μέση με το μαχαίρι, το στρουμπουλό ρύζι και το καλοψημένο κρέας, που έχουν απορροφήσει όλους τους χυμούς των λαχανικών, ξεχύνονται πάνω στη σάλτσα αργά και νωχελικά, δημιουργώντας την τέλεια μπουκιά. Για να ολοκληρωθεί η εικόνα, τα μόνα που χρειάζονται είναι κάμποση φέτα, μπόλικο φρέσκο ψωμί με τραγανή κόρα και ένα μπουκάλι κόκκινο κρασί.







Γεμιστά - Ντομάτες και Πιπεριές Γεμιστές με Ρύζι και Κιμά

Μπορείτε να τα σερβίρετε είτε ζεστά είτε κρύα, ακόμα κι απ' το ψυγείο, και θα είναι το ίδιο πεντανόστιμα.

Η γέμιση της πιπεριάς πάντοτε βγαίνει λίγο στεγνή διότι οι πιπεριές δεν είναι χυμώδη λαχανικά όπως η ντομάτα. Εδώ έρχεται να καλύψει το κενό η σάλτσα. Ρίχνετε λίγη πάνω από τη γέμιση και αμέσως γίνεται υπέροχα ζουμερή. Γι' αυτό και προτιμώ πάντα τα γεμιστά με σάλτσα κι όχι τα στεγνά.

Μην κόψετε πολύ χοντρές τις πατάτες γιατί θα κάνουν πάρα πολύ ώρα να ψηθούν. Αυτό που θέλετε είναι να ψηθούν όλα στον ίδιο χρόνο.
Συνοδεύστε τα με ένα μπουκάλι κόκκινο ξηρό κρασί όπως ένα Merlot, Cabernet Sauvignon ή Λιμνιό.




Μερίδες: 12 γεμιστά / 4-6 για κυρίως πιάτο

Υλικά
6 μεγάλες, ώριμες, ζουμερές και σφιχτές ντομάτες
6 μεγάλες πράσινες πιπεριές
260 ml ελαιόλαδο
1 μεγάλο κρεμμύδι, τριμμένο
1 πιπεριά Φλωρίνης, ψιλοκομμένη
½ μικρό καρότο, ψιλοκομμένο
500 γρ. κιμά μοσχαρίσιο ή βοδινό, χωρίς πολύ λίπος
200 γρ. μακρύκοκκο ρύζι (ή ρύζι για γεμιστά)
Ένα ματσάκι πλατύφυλλο μαϊντανό (φύλλα και κοτσανάκια), ψιλοκομμένο
3-4 πατάτες μεσαίου μεγέθους, κομμένες σε μεσαία κομμάτια ή κυδωνάτες
400 γρ. συμπυκνωμένο χυμό ντομάτας (passata)
1 κουταλιά σούπας ζάχαρη
Αλάτι
Φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι

Ειδικά εργαλεία: μικρό επεξεργαστή τροφίμων, ένα αρκετά μεγάλο ταψί για να χωρέσει όλες τις ντομάτες και πιπεριές


Προετοιμασία
Ξεπλύντε τις ντομάτες και τις πιπεριές κάτω από κρύο, τρεχούμενο νερό και στεγνώστε τες. Κόψτε τις κορυφές (εκεί που είναι το κοτσάνι) μ' ένα οδοντωτό μαχαίρι (κόψτε λεπτή φέτα, όχι πολύ χαμηλά στο λαχανικό) και φροντίστε να κρατήσετε κοντά το καπάκι που αντιστοιχεί στην κάθε ντομάτα και πιπεριά, για να μην μπερδευτούν.
Αφαιρέστε τα σπόρια και τις μεμβράνες μέσα από τις πιπεριές, ξεπλύντε το εσωτερικό τους και στεγνώστε τες. Χρησιμοποιώντας ένα κουτάλι, αδειάστε τη σάρκα, τα ζουμιά και τα σπόρια από τις ντομάτες, προσέχοντας να μην "σκάψετε" με το κουτάλι πολύ κοντά στις άκρες αλλά αφήνοντας μια στρώση σάρκας ώστε να μην ανοίξουν ή σπάσουν, και τοποθετήστε τα μέσα στον επεξεργαστή τροφίμων σας. Επεξεργαστείτε μέχρι να γίνει πολτός.


Τοποθετήστε τις ντομάτες και τις πιπεριές μαζί με τα καπάκια τους μέσα στο ταψί που θα χρησιμοποιήσετε.

Ετοιμάστε τη γέμιση
Σε μια κατσαρόλα μεσαίου μεγέθους με βαρύ πάτο, προσθέστε 60 ml από το ελαιόλαδο και ζεστάνετε σε μέτρια προς δυνατή φωτιά. Μόλις αρχίσει να λαμπυρίζει, ρίξτε το τριμμένο κρεμμύδι και σωτάρετε για 2-3 λεπτά. Προσθέστε την ψιλοκομμένη πιπεριά Φλωρίνης και το καρότο και σωτάρετε για 2-3 λεπτά μέχρι να μαλακώσουν λιγάκι κι έπειτα προσθέστε τον κιμά. Σωτάρετε τον κιμά για 3-4 λεπτά, ανακατεύοντας συνεχώς, μέχρι ν' αλλάξει χρώμα (από κόκκινος θα γίνει πολύ ανοιχτό καφέ). Ρίξτε τον πολτό ντομάτας που φτιάξατε πριν, το ρύζι, τον ψιλοκομμένο μαϊντανό, μια πρέζα ζάχαρη, αλάτι και πιπέρι. Θα πρέπει να έχετε αρκετό νερό μέσα στην κατασρόλα ώστε να ψηθεί το ρύζι, οπότε αν ο πολτός της ντομάτας δεν είναι αρκετός, προσθέστε έως ½ κούπα νερό. Δείτε και τις φωτογραφίες για να έχετε μια εικόνα του πώς θα πρέπει να φαίνεται. Ανακατέψτε καλά κι αφήστε να πάρει μια βράση. Αμέσως βάλτε τη φωτιά στο χαμηλό, κλείστε το καπάκι και αφήστε να σιγοβράσει για 10-15 λεπτά, μέχρι το ρύζι να είναι σχεδόν ψημένο αλλά al dente, ο κιμάς να έχει μισοψηθεί και το μείγμα να είναι λιγάκι ζουμερό (να μην έχει πολλά ζουμιά). Ουσιαστικά αυτό που θέλετε σ' αυτό το σημείο, είναι η γέμιση να μην ψηθεί εντελώς διότι θα συνεχίσει να ψήνεται και στο φούρνο.


Προθερμάνετε το φούρνο σας στους 200 βαθμούς Κελσίου.

Όταν η γέμιση είναι έτοιμη, πάρτε μια-μια τις ντομάτες και πιπεριές που έχετε βάλει στο ταψί και με ένα κουτάλι, γεμίστε τες κατά τρία-τέταρτα, δίνοντας έτσι περιθώριο στη γέμιση να φουσκώσει κατά το μαγείρεμα, δίχως να ξεχειλίσει και αποφεύγοντας ν' ανοίξουν τα λαχανικά. Κάτι που ομολογουμένως μου συμβαίνει συχνά και αν δε σας πειράζει η λίγο ρουστίκ εμφάνιση του πιάτου, δεν χρειάζεται να σας απασχολεί και πολύ αν σας συμβεί. Επίσης, φροντίστε να τοποθετήσετε το σωστό καπάκι σε κάθε λαχανικό και καλό είναι να στερεώσετε όρθια τα λαχανικά (ειδικά τις πιπεριές που τείνουν να μην στέκονται καλά). Ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό, είναι να τα αφήσετε να ακουμπήσουν πάνω στα πλαϊνά τοιχώματα του ταψιού ή ακουμπώντας τα δίπλα-δίπλα, στηρίζοντας έτσι το ένα το άλλο.
Τοποθετήστε τις πατάτες ανάμεσα στα γεμιστά, αυτό επίσης θα τα βοηθήσει να σταθούν όρθια, και περιχύστε τα με τον συμπυκωμένο χυμό ντομάτας (passata). Έπειτα περιχύστε τα με το υπόλοιπο ελαιόλαδο (200 ml) και 300 ml νερό βρύσης. Προσθέστε αλάτι και φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι καθώς και λίγη ζάχαρη πάνω από κάθε ντομάτα και πιπεριά (γύρω στη 1 κουταλιά σούπας συνολικά).

Α, παρεμπιπτόντως, υπάρχουν φορές που λόγω του διαφορετικού μεγέθους των λαχανικών, μου μένει επιπλέον γέμιση. Σε αυτή την περίπτωση, την βράζω λίγο ακόμα και την τρώω ενώ περιμένω να ψηθούν τα γεμιστά. Φοβερό μεζεδάκι!

Τοποθετήστε το ταψί στο μεσαίο ράφι του φούρνου (αν ο φούρνος σας είναι μικρός σαν τον δικό μου, τοποθετήστε το ταψί στο χαμηλό ράφι) και ψήστε τα γεμιστά για 1 ώρα με 1 ώρα και 15 λεπτά, μέχρι οι ντομάτες και οι πιπεριές να μαλακώσουν και να πάρουν χρώμα από πάνω, μέχρι να δέσει η σάλτσα και να ψηθούν οι πατάτες. Ενώ ψήνονται τα γεμιστά, καλό είναι να τα περιχύνετε που και που με το ζουμί απ' το ταψί για να μην ξεραθούν από πάνω.

Βγάλτε τα απ' το φούρνο κι αφήστε να κρυώσουν λίγο πριν τα σερβίρετε. Είναι τέλεια ζεστά αλλά και σε θερμοκρασία δωματίου, ειδικά το καλοκαίρι. Περιχύστε τα με μπόλικη σάλτσα από πάνω, βάλτε από 2-3 πατάτες σε κάθε πιάτο και μην ξεχάσετε τη φέτα, το ψωμί και το κρασί.

Τα γεμιστά μπορείτε να τα διατηρήσετε στο ψυγείο για 2 μέρες.





Άλλες συνταγές για γεμιστά λαχανικά:
Μελιτζάνες παπουτσάκια


Friday, August 24, 2012

Η Ολλανδία το καλοκαίρι: Βορράς και Νότος

Ενώ ζω στην Ολλανδία εδώ και πέντε χρόνια,—δεν το πιστεύω πώς πέρασε ο καιρός!—εξακολουθώ να ανακαλύπτω κρυφές της γωνιές και μικρούς θησαυρούς. Η Ολλανδία είναι μια πολύ μικρή χώρα, να φανταστείτε έχει περίπου την διπλάσια έκταση της Πελοποννήσου, κι αν και μετά από λίγο καιρό έχεις την αίσθηση πως τα έχεις δει όλα, πάντα υπάρχει και κάτι άλλο. Αρκεί να ψάξεις.

Αυτό το καλοκαίρι γυρίσαμε πολλά μέρη της, είμαι απόλυτα βέβαιη όμως πως έχουμε πολλά ακόμα να επισκεφθούμε, πολλούς ενδιαφέροντες άνθρωπους να γνωρίσουμε, πολλές καλές στιγμές να ζήσουμε.

Ταξιδέψαμε βόρεια, στο Volendam, ένα παραδοσιακό ψαράδικο χωριό. Μικρά σπιτάκια, γέφυρες, παραδοσιακές ολλανδικές φορεσιές και ξύλινα τσόκαρα, ένα λιμάνι γεμάτο παλιά ψαροκάϊκα και, ψάρια· όλα όσα για τα οποία είναι διάσημο το Volendam.




Φάγαμε μπόλικες ωμές ρέγγες. Και μας άρεσε.
Haring met broodje en ui (ρέγγα σε μαλακό ψωμί με κρεμμύδια ή πίκλες) και στην άκρη αριστερά, καπνιστό χέλι. Πολύ ρομαντικό φαγητό, έτσι;




Φυσικά, τιμήσαμε τα poffertjes, μικρές ολλανδικές τηγανίτες, πασπαλισμένες με πολλή άχνη ζάχαρη. Τί να τις κάνεις τις κλασικές τηγανίτες όταν έχεις αυτά τα μικρά γλυκύσματα;



Ταξιδέψαμε νοτιοδυτικά στην επαρχία του Zeeland (Ζηλανδία). Αν σας ήρθε στο νου η Νέα Ζηλανδία, καλά κάνατε διότι τα νησιά-κράτος της Νέας Ζηλανδίας πήραν το όνομά τους από την περιοχή Zeeland της Ολλανδίας, αφότου τα ανακάλυψε ένας Ολλανδός θαλασσοπόρος.
Το Zeeland είναι γνωστό για τις μικροσκοπικές του καφετιές γαρίδες και για τα γλυκά του. Αχ, τα γλυκά, μου άρεσαν όλα.

Αρχικά επισκεφθήκαμε την πρωτεύουσα του Zeeland, το Middelburg, το οποίο κατά τον Μεσαίωνα, ήταν ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο και από τις ισχυρότερες πόλεις των Κάτω Χωρών.




Το Middelburg Stadhuis (Δημαρχείο), χτίστηκε στα μέσα του 15ου αιώνα σε νεο-γοτθικό στυλ. Σήμερα είναι Πανεπιστήμιο.


Στη συνέχεια πήγαμε στο γραφικό χωριουδάκι του Burgh-Haamstede.






Πήγαμε σ' έναν ξακουστό φούρνο-ζαχαροπλαστείο, ενός καταπληκτικού Εβραίου αρτοποιού που φτιάχνει ψωμί και γλυκά με συνταγές τόσο παλιές όσο και το ίδιο το χωριό. Ο ιδιοκτήτης, Harry Sonnemans, είναι συλλέκτης αυτοκινήτων και μηχανών Volkswagen και σε κάθε γωνιά του φούρνου αλλά και του περιβάλλοντα χώρου βλέπεις διάφορα VW, μικρά και μεγάλα.




Αυτό εδώ είναι σκέτο όνειρο. Μαλακό και απίστευτα αφράτο, σαν το καλύτερο ντόνατ που έχετε φάει ποτέ, με μια υπέροχα γλυκιά επικάλυψη κανέλας, μοσχοκάρυδου και καστανής ζάχαρης. Και σας είπα πως είναι ψημένο στο φούρνο; Ω ναι. Ούτε ίχνος λαδίλας. Αυτό είναι το περίφημο Zeeuwse bolus, ένα παραδοσιακό γλύκυσμα του Zeeland, εβραϊκής καταγωγής.




Αυτό είναι το Zeeuwse kruidkoek, δηλαδή μπισκότο με μπαχαρικά και, δεν είναι ακριβώς μπισκότο αλλά μπισκοτο-κέικ. Είναι υγρό και μαλακό και περιέχει από σοκολάτα και ξηρούς καρπούς μέχρι μάρζιπαν. Με λίγα λόγια, αμαρτία.




Πάρε ένα μπισκότο speculaas και αφαίρεσε την έντονη γεύση μπαχαρικών, αφήνοντας μονάχα την κανέλα και την καστανή ζάχαρη. Πρόσθεσε ένα γερό πασπάλισμα ψιλής ζάχαρης από πάνω κι έχεις την τελειότητα. Αυτό είναι το Zeeuwse speculaas. Με μια πιο ήπια γεύση από τα mainstream speculaas και σίγουρα περισσότερο του γούστου μου.


Μέσα στους επόμενους μήνες, σκοπεύω να μοιραστώ μαζί σας συνταγές για όλα τα προαναφερθέντα γλυκύσματα. Κρατηθείτε!