Poffertjes - Μικρές ολλανδικές τηγανίτες

Η Ολλανδία δεν φημίζεται για την γαστρονομική της κληρονομιά και οι Ολλανδοί είναι οι πρώτοι που θα το παραδεχτούν. Οι επιρροές τους είναι πολυποίκιλες με στοιχεία από τις κουζίνες του Σουρινάμ και της Ινδονησίας (πρώην ολλανδικές αποικίες), του Μαρόκο και της Τουρκίας, της Καραϊβικής και της Μέσης Ανατολής να είναι εμφανή στη μαγειρική τους. Η χρήση μπαχαρικών είναι διαδεδομένη, άλλωστε οι Ολλανδοί ήταν κάποτε οι κυρίαρχοι του εμπορίου τους, και η γαλλική όπως και η γερμανική κουζίνα έχουν επίσης επηρεάσει σημαντικά αυτή των Ολλανδών.

Όταν κάποιος μου ζητάει να περιγράψω την ολλανδική κουζίνα, κομπιάζω. Δεν ξέρω τί ακριβώς να πω. Τα παραδοσιακά τους πιάτα είναι σούπες, μαγειρευτά, βραστά κρέατα και πουρέδες, ανίκανα να δελεάσουν τον μεσογειακό μου ουρανίσκο αφού τα βρίσκω παντελώς άνοστα και βαρετά. Υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις, ίσα για να επιβεβαιώσουν τον κανόνα, όπως τα φοβερά τυριά τους, τα bitterballen (κροκέτες με κρέας) και διάφορα άλλα παρόμοια καλούδια, εκεί όμως που οι Ολλανδοί ξεχωρίζουν είναι στα γλυκύσματά τους. Ναι, εκεί ξέρουν τί κάνουν.

Όλα ξεκίνησαν με τα stroopwafels (λεπτές βάφλες με γέμιση σιροπιού καραμέλας), το πρώτο ολλανδικό γλυκό που έφαγα και που με κέρδισε αμέσως, και τα olieballen, ολλανδικοί λουκουμάδες γεμισμένοι με κομμάτια μήλου και καλυμμένοι με άχνη ζάχαρη και κανέλα, που είναι πεντανόστιμοι. Έπειτα ήρθαν τα bosche bollen, παρόμοια με τα γαλλικά προφιτερόλ αλλά μεγαλύτερα και ελαφρύτερα με περισσότερη σοκολάτα και κρέμα, τα panenkoeken (μεγάλες λεπτές κρέπες) που είναι απίθανα, και φυσικά τα poffertjes.

Τα poffertjes είναι πολύ μικρές τηγανίτες που φτιάχνονται σε poffertjesplaat, ένα παραδοσιακό σκεύος/τηγάνι με βαθουλώματα, το οποίο δίνει στις τηγανίτες τη χαρακτηριστική φουσκωτή τους εμφάνιση κι από τις δυο πλευρές. Τα poffertjes χρονολογούνται από τον 17ο αιώνα όταν οι Ολλανδοί μοναχοί συνήθιζαν να τα προσφέρουν ως αντίδωρο. Κατά την διάρκεια της γαλλικής επανάστασης, η έλλειψη σε σταρένιο αλεύρι οδήγησε τους μοναχούς στη χρήση αλευριού από φαγόπυρο με αποτέλεσμα ένα παχύτερο και γευστικότερο αντίδωρο. Σήμερα, τα poffertjes φτιάχονται με συνδυασμό και των δυο αλεύρων.

Έχουν διάμετρο περίπου δυο εκατοστά, είναι αφράτα με μια ελαφρά κρεμώδη υφή στο εσωτερικό τους και η γεύση τους είναι κάπως ουδέτερη. Δεν είναι γλυκά, καθώς ο χυλός τους δεν περιέχει γλυκαντικές ουσίες, γι’ αυτό και παραδοσιακά σερβίρονται με άφθονη άχνη ζάχαρη και κομματάκια αλατισμένου βουτύρου που λιώνουν νωχελικά πάνω απ’ τα ζεστά φουσκωτά δισκάκια.

Αν ταξιδέψετε ποτέ στην Ολλανδία κι επισκεφθείτε κάποιο από τα τοπικά πανηγύρια ή τουριστικές περιοχές, θα δείτε τους πάγκους με τα τεράστια μαντεμένια σκεύη και τα εκατοντάδες φρεσκοψημένα poffertjes να πωλούνται και να καταναλώνονται ενθουσιωδώς από παιδιά και μεγάλους. Παρακάτω μπορείτε να δείτε πώς τα φτιάχνουν στο Volendam.

Θα ήταν απόλυτα λογικό αν σκεφτόσασταν πως τα poffertjes είναι κατάλληλα για το πρωϊνό σας αλλά οι Ολλανδοί θα διαφωνούσαν μαζί σας διότι ποτέ δεν τα τρώνε το πρωί· γι’ αυτούς είναι ένα γλυκό σνακ που καταναλώνεται οποιαδήποτε άλλη ώρα της ημέρας. Εσείς μπορείτε βέβαια να αψηφήσετε τους κανόνες και να τα απολαύσετε για πρωϊνό μαζί με το ζεστό σας καφεδάκι. Υπόσχομαι ότι δεν θα σας μαρτυρήσω.

Poffertjes – Μικρές Ολλανδικές Τηγανίτες
Προσαρμοσμένη από την Janny de Moor

Ξέρω πως οι περισσότεροι από εσάς (αν όχι όλοι) δεν έχετε στη διάθεσή σας το ειδικό σκεύος για το ψήσιμο των poffertjes αλλά μην αποθαρρύνεστε γιατί μπορείτε πανεύκολα να τα φτιάξετε σε ένα αντικολλητικό ή μαντεμένιο τηγάνι. Δεν θα φουσκώσουν κι απ’ τις δυο πλευρές αλλά η γεύση τους θα είναι το ίδιο νόστιμη και αυτό είναι που έχει τελικά σημασία.

Αν έχετε ένα squeeze bottle (μαλακό πλαστικό μπουκάλι με μύτη), θα είναι πολύ πιο εύκολο να γεμίσετε τις εσοχές του poffertjesplaat ή να σχηματίσετε μικρές τηγανίτες σε ένα απλό τηγάνι.

Στην Ολλανδία τα poffertjes σερβίρονται με άχνη ζάχαρη και βούτυρο αλλά μπορείτε να τα συνοδεύσετε με μέλι, σιρόπια φρούτων ή σφενδάμου, ή να τα σερβίρετε με φρέσκα φρούτα και σαντιγύ.

Μερίδες: περίπου 100 poffertjes (το ξέρω πως ακούγονται πολλά αλλά είναι πολύ μικρά και αν έχετε καλεσμένους, θα τα εξαφανίσουν στο πι και φι. Επίσης, μπορείτε να τα ξαναζεστάνετε για το πρωϊνό σας)

Υλικά
4 γρ. ξηρή μαγιά
150 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις, κοσκινισμένο
100 γρ. αλεύρι φαγόπυρου, κοσκινισμένο
300 ml χλιαρό πλήρες γάλα
2 μεγάλα αβγά, ελαφρά χτυπημένα μ’ ένα πιρούνι
Μια πρέζα αλάτι

100 γρ. ανάλατο βούτυρο, λιωμένο, για το τηγάνι

Βούτυρο, για το σερβίρισμα
Μπόλικη άχνη ζάχαρη, για το σερβίρισμα

Ειδικά εργαλεία: κόσκινο, σύρμα, κανάτα ή squeeze bottle, poffertjes τηγάνι ή αντικολλητικό ή μαντεμένιο τηγάνι


Προετοιμασία
Σ’ ένα μεγάλο μπωλ, προσθέστε τη μαγιά, τα κοσκινισμένα αλεύρια, το μισό γάλα και τα χτυπημένα αβγά, και χτυπήστε με το σύρμα μέχρι να έχετε μια σφιχτή ζύμη. Προσθέστε το υπόλοιπο γάλα και το αλάτι και χτυπήστε καλά με το σύρμα μέχρι να έχετε ένα λείο μείγμα χωρίς σβώλους. Ο χυλός που θα προκύψει θα είναι ρευστός.
Καλύψτε το μπωλ με υγρή πετσέτα κουζίνας και αφήστε το σε ζεστό μέρος για περίπου 1 ώρα για να φουσκώσει. Θα πρέπει να δημιουργήσει φουσκάλες.
Χτυπήστε ελαφρά με το σύρμα και αδειάστε το χυλό, ο οποίος θα είναι πλέον πιο σφιχτός αλλά θα παραμένει ρευστός, σε μια κανάτα ή σε ένα squeeze bottle.

Με poffertjesplaat (τηγάνι poffertjes)
Ζεστάνετε το τηγάνι σε μέτρια προς δυνατή φωτιά και μόλις ζεσταθεί καλά, αλείψτε όλη την επιφάνεια του τηγανιού (όχι μόνο τα βαθουλώματα) με λιωμένο βούτυρο. Γεμίστε τα βαθουλώματα κατά τα ¾ με το χυλό και ψήστε για 3-4 λεπτά απ’ τη μια πλευρά. Όταν κάνουν από πάνω τρυπίτσες κι έχουν στεγνώσει, και όταν το κάτω μέρος τους έχει πάρει ένα χρυσοκάστανο χρώμα, γυρίστε τα απ’ την άλλη πλευρά προσεκτικά μ’ ένα ή δυο πιρούνια. (Παραδοσιακά, για το γύρισμα των poffertjes χρησιμοποιείται ένα πιρούνι με δυο δόντια). Θέλετε να έχουν στεγνώσει από πάνω και να μην είναι υγρά, διότι όταν πάτε να τα γυρίσετε θα τρέξει ο χυλός. Ψήστε τα απ’ την άλλη πλευρά για 2-3 λεπτά μέχρι να πάρουν ένα χρυσοκάστανο χρώμα. Προσέξτε να μην τα παραψήσετε γιατί στο εσωτερικό τους θα πρέπει να είναι κρεμώδη κι όχι στεγνά.
Αφαιρέστε τα απ’ το τηγάνι, βάλτε τα σ’ ένα πιάτο, και αλείψτε το τηγάνι με λιωμένο βούτυρο. Συνεχίστε να ψήνετε τα υπόλοιπα με τον ίδιο τρόπο μέχρι να τελειώσει ο χυλός.

Με αντικολλητικό ή μαντεμένιο τηγάνι
Ζεστάνετε το αντικολλητικό ή μαντεμένιο τηγάνι σε μέτρια προς δυνατή φωτιά και μόλις ζεσταθεί καλά, αλείψτε τον πάτο του με λιωμένο βούτυρο. Ρίξτε 1-2 κουταλιές σούπας από το χυλό στο τηγάνι για να φτιάξετε κάθε μικρή τηγανίτα, φροντίζοντας να αφήσετε απόσταση ανάμεσα στις τηγανίτες για να μη καταλήξετε με μια τεράστια τηγανίτα. Το κάθε poffertje πρέπει να έχει διάμετρο γύρω στα 6 εκ. Ψήστε για 3-4 λεπτά απ’ τη μια πλευρά. Όταν κάνουν από πάνω τρυπίτσες κι έχουν στεγνώσει, και όταν το κάτω μέρος τους έχει πάρει ένα χρυσοκάστανο χρώμα, γυρίστε τα απ’ την άλλη πλευρά προσεκτικά μ’ ένα ή δυο πιρούνια. Θέλετε να έχουν στεγνώσει από πάνω και να μην είναι υγρά, διότι όταν πάτε να τα γυρίσετε θα τρέξει ο χυλός. Ψήστε τα απ’ την άλλη πλευρά για 2-3 λεπτά μέχρι να πάρουν ένα χρυσοκάστανο χρώμα. Προσέξτε να μην τα παραψήσετε γιατί στο εσωτερικό τους θα πρέπει να είναι κρεμώδη κι όχι στεγνά.
Αφαιρέστε τα απ’ το τηγάνι, βάλτε τα σ’ ένα πιάτο, και αλείψτε το τηγάνι με λιωμένο βούτυρο. Συνεχίστε να ψήνετε τα υπόλοιπα με τον ίδιο τρόπο μέχρι να τελειώσει ο χυλός.

Τα poffertjes τρώγονται ζεστά. Σερβίρετε με μερικά κομματάκια αλατισμένου (ή μη) βουτύρου από πάνω και πασπαλίστε τα με πολλή άχνη ζάχαρη.

Αν σας απομείνουν poffertjes, μπορείτε να τα ζεστάνετε σε φούρνο μικροκυμάτων την επόμενη μέρα. Δεν θα είναι τόσο καλά όσο την μέρα που θα τα φτιάξετε αλλά θα εξακολουθούν να είναι νόστιμα.