Ψωμί σόδας

Λατρεύω το προζυμένιο ψωμί και τα ψωμιά που χρειάζονται ώρες ή μέρες για να φτιαχτούν και να ωριμάσει η γεύση τους. Τρελαίνομαι να φτιάχνω γλυκά ψωμιά όπως τσουρέκι και μπριός, και ακόμα και η ζύμη για τα ντόνατς μου μένει στο ψυγείο όλο το βράδυ για να φουσκώσει αργά. Δεν έχω όμως πάντα χρόνο να ασχοληθώ με τέτοια ψωμιά, όσο νόστιμα και απολαυστικά κι αν είναι.

Το ψωμί που θέλει μονάχα μια ώρα να φτιαχτεί από τη στιγμή που θα πιάσεις το αλεύρι στα χέρια σου μέχρι που θα το βγάλεις απ’ το φούρνο, ζεστό-ζεστό, έχει πραγματικά κάτι το ξεχωριστό. Ένα ψωμί με φοβερά τραγανή κόρα και αφράτη, μαλακιά και συνεκτική ψίχα, με γήινη χροιά από το αλεύρι ολικής άλεσης, απαλή οξύτητα από το ξινόγαλο και διακριτική πικράδα από την μαγειρική σόδα. Ένα εύγεστο ψωμί που είναι χορταστικό και συνάμα ανάλαφρο αλλά όχι σαν τα ψωμιά φτιαγμένα με μαγιά. Όχι, αυτό είναι διαφορετικό, είναι το ιρλανδικό ψωμί σόδας.

Το πιο κοινό ιρλανδικό ψωμί σόδας φτιάχνεται μόνο με αλεύρι ολικής άλεσης γι’ αυτό και οι Ιρλανδοί το αποκαλούν brown bread (μαύρο ψωμί) ή wheaten bread (σταρένιο ψωμί) αλλά η προσθήκη του άσπρου αλευριού του χαρίζει μια αφράτη υφή που μου αρέσει πολύ.

Για μένα, είναι από τα ψωμιά που θα φτιάξω μια Κυριακή πρωί για να το ευχαριστηθώ άμεσα στο πρωϊνό μου όσο ακόμα αχνίζει, αλειμμένο με το καλύτερο βούτυρο που μπορώ να βρω και λίγο θυμαρίσιο μέλι ή μαρμελάδα. Ή να το χρησιμοποιήσω για να φτιάξω ένα βαρβάτο σάντουϊτς, με μπόλικο ζαμπόν ή σαλάμι, λίγο έμενταλ, γραβιέρα ή ένα αγγλικό τσένταρ, ή να φτιάξω ένα σάντουϊτς με φέτα βαρελίσια, ελιές και ντομάτα, ειδικά αν είναι καλοκαίρι.

Ελπίζω να το απολαύσετε!

Ψωμί σόδας

Είναι το ευκολότερο και γρηγορότερο ψωμί που θα φτιάξετε ποτέ, ιδανικό για εκείνες τις μέρες που δεν έχετε χρόνο για χάσιμο αλλά ταυτόχρονα θέλετε ψωμί σπιτικό. Δεν παίρνει πάνω από ένα λεπτό για να ετοιμαστεί που σημαίνει πως δεν χρειάζεται καν ζύμωμα, και θέλει 45 με 50 λεπτά για να ψηθεί. Δηλαδή έχετε ψωμί στο τραπέζι σε λιγότερο από μια ώρα!

Αυτό το γρήγορο ψωμί χωρίς μαγιά, χρειάζεται μονάχα μαγειρική σόδα για να φουσκώσει κι έτσι το πόσο φρέσκια είναι η μαγειρική σόδα που θα χρησιμοποιήσετε είναι πολύ σημαντικό για την τελική υφή και γεύση του ψωμιού. Βεβαιωθείτε λοιπόν πως η μαγειρκή σόδα σας είναι φρέσκια και μάλιστα θα σας πρότεινα να ανοίξετε ένα καινούριο πακέτο, γιατί η μαγειρική σόδα τείνει να μπαγιατεύει και να χάνει την ισχύ της σχετικά γρήγορα, και μερικές φορές, ακόμα κι αν σας φουσκώσει το ψωμί, μπορεί το γεγονός ότι είναι παλιά, να του δώσει άσχημη γεύση και μυρωδιά.

Γίνεται ένα καρβέλι (750-800 γρ.)

Υλικά
250 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
250 γρ. αλεύρι ολικής άλεσης
1 κουταλάκι γλυκού μαγειρική σόδα, κοσκινισμένη (για να μην έχει σβώλους που θα δώσουν άσχημη γεύση κατά τόπους μέσα στο ψωμί)
1 κουταλάκι γλυκού αλάτι
1 κουταλάκι γλυκού ψιλή ζάχαρη
420 ml ξινόγαλο
Αλεύρι ολικής άλεσης για το πασπάλισμα του ψωμιού και της λαδόκολλας

Ειδικά εργαλεία: ψιλό κόσκινο, σύρμα, λαμαρίνα ή ταψί, λαδόκολλα


Προετοιμασία
Προθερμάνετε το φούρνο σας στους 200°C.
Βάλτε ένα κομμάτι λαδόκολλα πάνω σε μια λαμαρίνα ή ταψί και πασπαλίστε με μπόλικο αλεύρι στο κέντρο, εκεί όπου θα τοποθετήσετε το ψωμί.

Σε ένα μεγάλο μπωλ, προσθέστε τα αλεύρια και την κοσκινισμένη μαγειρική σόδα, κι ανακατέψτε με ένα σύρμα. Προσθέστε το αλάτι και την ζάχαρη, και ανακατέψτε και πάλι με το σύρμα. Κάντε μια γούβα στη μέση και προσθέστε το ξινόγαλο. Αναμείξτε με τα χέρια σας για μερικά δευτερόλεπτα ώστε να υγρανθεί το αλεύρι από το ξινόγαλο κι αδειάστε την κολλώδη ζύμη σε μια καθαρή κι ελαφρά αλευρωμένη επιφάνεια εργασίας. Με απαλές κινήσεις, ρολάρετε και διπλώστε τη ζύμη ώστε να δημιουργήσετε μια μπάλα (μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια σπάτουλα ζύμης αν θέλετε). Μην κουράσετε το μείγμα και μην το ζυμώσετε, απλά μαζέψτε τη ζύμη σε μπάλα. Η όλη διαδικασία ετοιμασίας της ζύμης δεν παίρνει πάνω από 1 λεπτό.

Μεταφέρετε τη ζύμη πάνω στην αλευρωμένη λαδόκολλα, πατήστε ελαφρά με την παλάμη σας την κορυφή της ζύμης, και με ένα μαχαίρι, κόψτε τη ζύμη στα τέσσερα, σχεδόν μέχρι κάτω. Ο λόγος που την κόβετε τόσο πολύ είναι για να ψηθεί ομοιόμορφα το εσωτερικό του ψωμιού. Πασπαλίστε με μπόλικο αλεύρι και τοποθετήστε στο μεσαίο ράφι του προθερμασμένου φούρνου.
Ψήστε το ψωμί για 45-50 λεπτά, μέχρι να πάρει ένα βαθύ και πλούσιο χρυσοκάστανο χρώμα (πιο σκούρο απ’ό,τι θα φανταζόσασταν ότι πρέπει να είναι). Επίσης, αν χτυπήσετε τον πάτο του ψωμιού, θα πρέπει να ακούγεται σαν να είναι κούφιο.

Αφαιρέστε το απ’ το φούρνο κι ακουμπήστε το πάνω σε μια σχάρα για να κρυώσει ελαφρά.

Απολαύστε το όσο είναι ακόμα ζεστό με μπόλικο βούτυρο, χρησιμοποιήστε το για ανελέητες παπάρες στο αγαπημένο σας φαγητό ή σαλάτα, απλώστε από πάνω μαρμελάδα, ταχίνι, μέλι ή ό,τι άλλο τραβάει η όρεξή σας για πρωϊνό ή brunch, ή φάτε το σκέτο.
Είναι στα καλύτερά του την ίδια μέρα που θα το ψήσετε αλλά κρατάει καλά και την επόμενη μέρα.